Thứ Hai, 26 tháng 9, 2011

Bài tập tham khảo môn Kinh tế chính trị

BÀI TẬP MÔN KINH TẾ CHÍNH TRỊ-PHẦN TBCN

Bài 1a. Một hãng có tổng tư bản 100 triệu trong đó TB cố định là 60 triệu. Biết tốc độ chu chuyển giá trị là 4,92v/ năm và thời gian chu chuyển TB cố định 5 năm. Hãy tính:
-Thời gian chu chuyển TB lưu động ?
-Chi phí về TB thực tế của hãng trong năm   ?
Giải
1/ Thời gian chu chuyển của TB lưu động
            Theo công thức K=c+v. Tính được TBLĐ
v=K-c = 100.000.000 – 60.000.000 = 40.000.000
            Giá trị chu chuyển của TBCĐ một năm = tổng TBCĐ / thời gian chu chuyển của TBCĐ
   60.000.000
=--------------- = 12.000.000
          5
            Từ công thức tính tốcđộ chu chuyển của TB
giá trị CC TBCĐ một năm + giá trị CC      TBLĐ một năm
n= ---------------------------------------------------------
                          Tổng tư bản ứng trước
      Ta có:
                      12.000.000 + GTCC TBLĐ 1 năm
            4,92=-------------------------------------------
                                       100.000.000
  èGTCCTBLĐ=(4.92x100.000.000)-12.000.000
                           = 48.000.000
            Giá trị chu chuyển tư bản lưu động trong năm là 48.000.000
            Từ công thức, tính tốc độ chu chuyển của TBLĐ:
       GTCC TBLĐ        480.000.000
N=------------------ = ------------------=12 vòng/năm
          TBLĐ                  40.000.000
            Từ công thức tính thời gian chu chuyển của TBLĐ:
        CH         12
 n = ------ = -------= 1 tháng/vòng
        ch           12
 Vậy thời gian chu chuyển của TBLĐ là 1 vòng/năm.
2/Chi phí sản xuất của TB đó trong năm:
            Chi phí SX thực tế trong năm của hãng là giá trị chu chuyển một năm của TBCĐ cộng với giá trị chu chuyển một vòng của TBCĐ hoặc tổng TB ứng trước trừ đi giá trị còn lại của TBCĐ trong năm đó:
            12.000.000 + 40.000.000 = 52.000.000
hoặc:   100.000.000 – (60.000.000 – 12.000.000) = 52.000.000
Vậy, chi phí sản xuất của TB đó trong năm là 52.000.00 

Bài 1b. Xác định chi phí tư bản trong năm và thời gian chuyển của TBLĐ khi biết: tổng tư bản ứng trước là 400 triệu USD (tốc độ chu chuyển 2,14 vòng/năm);  tư bản cố định là 160 triệu USD (sử dụng 10 năm).
Bài làm
- Tính chi phí tư bản trong năm (tư bản tiêu dùng trong năm): 
   Với N là tốc độ chu chuyển của tổng tư bản ứng trước. Ta có:
                Chi phí TB trong năm
          N = ---------------------------      
                 Tổng TB ứng trước
Suy ra:
          Chi phí TB trong năm = Tổng TB ứng trước x N
                                       = 400 triệu x 2,14 = 856 triệu USD.

- Tính thời gian chu chuyển của tư bản lưu động (ch):
      Giá trị chu chuyển của TBCĐ trong năm:
                                                                           1        
GccTBCĐ = GTBCĐ X nTBCĐ  = 160 triệu x ----- =16 triệu USD.
                                                 10
      Giá trị chu chuyển của TBLĐ trong năm (GccTBLĐ):
         GccTBLĐ = Chi phí TB trong năm - GccTBCĐ
            = 856 triệu – 16 triệu = 840 triệu USD.
      Giá trị tư bản lưu động (GTBLĐ).
 GTBLĐ = Tổng tư bản ứng trước - GTBCĐ
               = 400 triệu – 160 triệu = 240 triệu USD.
     Tốc độ chu chuyển của tư bản lưu động (nTBLĐ)
                     GTBLĐ              840 triệu
              nTBLĐ = ---------- = --------------- = 3,5 vòng/năm
                    GccTBLĐ       240 triệu
     Từ công thức:
                     CH                    CH                 12
          nTBLĐ = -------- ; suy ra ch = --------- = ------- = 3,4 tháng/vòng
                     ch                    nTBLĐ         3,5
    Vậy, thời gian chu chuyển của TBLĐ = 3,4 tháng/vòng, tương đương 104 ngày/vòng.

Bài 2 : Một hãng đầu tư và hoạt  động theo luật Việt Nam. Có cấu tạo hữu cơ là 9/1 (giả thiết giá trị cố định khấu hao hết trong năm)
- Để có thể tăng tỷ suất lợi nhuận của hãng từ 10% lên 20%. Hãng phải sử dụng phương pháp gì để không vi phạm luật lao động hiện hành.
- Hãy tính cơ cấu thời gian một ngày lao động của hãng trước và sau khi tỷ suất lợi nhuận tăng lên.
- Giả thiết tình hình kinh của hãng ổn định, hãy tính lợi nhuận của hãng trong năm sau khi tỷ suất giá trị thặng dư tăng lên. Biết rằng chi phí thuê CN là 10USD/ngày, số CN là 1.000, thời gian làm việc trong năm 300 ngày, tỷ suất lợi nhuận cho vay 6%.
Bài toán 2: Một TB có cấu tạo hữu cơ 9/1. Muốn tăng tỷ suất lợi nhuận từ 10% lên 20% mà không vi phạm luật lao động 8 giờ/ ngày ở Việt Nam hiện nay. Nhà TB phải dùng phương pháp gì. Hãy tính cơ cấu thời gian của ngày lao động trong trường hợp đó.
 Bài làm
1. Cấu tạo hữu cơ C/V = 9/1.
Thời gian làm làm việc: 8 giờ / ngày.
Tỷ suất lợi nhuận P’ = 10%.
Yêu cầu: Khi lợi nhuận tăng 20% ( P’ = 20% ). Tính lại cơ cấu thời gian trong ngày là việc, tức là tính thời gian lao động tất yếu và thời gian lao động thặng dư.
Vì phải giữ nguyên thời gian lao động theo đúng luật lao động của Việt Nam ngày làm việc 8 giờ nên nhà tư bản muốn đạt được lợi nhuận 20% thì phải bằng cách nâng giá trị thặng dư tương đối ( tức là tìm cách rút ngắn thời gian lao động tất yếu).
2. Theo công thức m’ = m/V ( 100%).
Theo đầu bài    P’ = 10%.
Mà P’ = m’/ ( C/V +1) = m’/ (9/1 + 1) = 10%        (Công thức 1)
Vậy m’ = 10% x (9/1 + 1) = 100%
Tức là khi P’ = 10% thì giá trị thặng dư ( m’ ) là 100%,
Ta có m’ = t’/tty  = 100%
Suy ra ta có t’ = tty  ( thời gian lao động thặng dư bằng thời gian lao động tất yếu).
Như vậy khi P’ = 10% thì thời gian làm việc 8 giờ / ngày sẽ có cơ cấu thời gian làm việc là 4 giờ lao động tất yếu và 4 giờ lao động thặng dư.
Khi P’ = 20% thay vào công thức 1 ta có:
P’ = m’/ ( C/V +1) = m’/ (9/1 + 1) = 20%      
Vậy m’ = 20% x (9/1 + 1) = 200%
Tức là khi P’ = 20% thì giá trị thặng dư ( m’ ) là 200%,
Ta có m’ = t’/tty  = 200%
Suy ra ta có t’ = 2tty  ( thời gian lao động thặng dư bằng 2 lần thời gian lao động tất yếu).
Ta có hệ phương trình:
t’ = 2tty  
t’ + tty  = 8 giờ.
Suy tty  = 8 giờ /3 = 2 giờ 40 phút.
T’ = 8 giờ – 2 giờ 40 phút = 5 giờ 20 phút.
Đáp so : Để tạo ra lợi nhuận 20% thì nhà tư bản phải rút ngắn thời gian lao động tất yếu còn 2 giờ 40 phút và tăng thời gian lao động thặng dư lên 5 giờ 20 phút.
3. Tính lợi nhuận doanh nghiệp của hãng
v=10USD/người/ngy x 1.000 người x 300 ngy = 3.000.000 USD.
Cấu tạo hữu cơ c/v=9/1 thì c=9v=9x3.000.000 USD  = 27.000.000 USD.
Vậy K=c+v = 30.000.000 USD
Lợi nhuận của doanh nghiệp :
P’ = P/K, suy ra : P=P’xK = 20%x30.000.000 USD = 6.000.000 USD.
Do nh tư bản phải vay với lợi tức l 6%/năm :
30.000.000 USD x 6% = 1.800.000 USD.
Suy ra : P = 6.000.000 USD – 1.800.000 USD = 4.200.000 USD
Vậy lợi nhuận của DN thu được trong năm l 4.200.000 USD     
Bài 4 : Một hảng dệt thuê 2.000 công nhân, tiền thuê 1 người là 10 USD/1 ngày công. Nếu cứ 1 giờ sản xuất, công nhân tạo ra được 1 giá trị mới là 5 USD trong hàng hóa, do đó tỷ suất GTTD củ hãng là 300%
a.     Hãy tính độ dài chung của ngày công lao động.
b.    Hãy tính thời gian lao động tất yếu và thời gian lao động thặng dư trong 1 ngày sản xuất của hãng.
c.     Cho biết khối lượng GTTD (M) một ngày của hãng là bao nhiêu khi tỷ suất GTTD tăng lên 1/3, trong khi giá cả sức lao động không thay đổi? Để có được điều kiện đó, hãng áp dụng phương pháp gì?
Bài làm
1/- Xác định thời gian ngày lao động:
Ta có:
v của DN 1 ngày = 10USD x 2000 CN
                              = 20.000USD
v của doanh nghiệp 1 giờ xác định như sau:
* v của 1 CN 1 giờ được xác định theo công thức: v + m = 5USD (1)
m’ = m/v * 100%
Mà trong đó: m/v = 300% = 3 => m = 3v (2)
Thay (2) vào (1) ta có: v + 3v = 5 USD
4v = 5 USD => v = 5/4 = 1,25 USD
* v của doanh nghiệp 1 giờ là:
1,25 USD x 2000 CN = 2500USD
Vậy thời gian ngày lao động của doanh nghiệp là: 20.000/2500 = 8 giờ.
2/- Xác định thời gian lao động tất yếu và thời gian lao động thặng dư:
Nếu gọi thời gian lao động tất yếu là tv;
Thời gian lao động thặng dư là tm.
Ta có: tm/tv*100% = 300% => tm = 3tv (3).
Mặt khác: tm + tv = 8 (4)
Thay (3) vào (4), ta có:
T = 3tv + tv = 8 => 4tv = 8 => tv = 8/4 = 2h (5)
Thay (5) vào (4), ta có:
T = tm + 2 = 8 => tm = 8 – 2 = 6 giờ
3/- Khi tỷ suất giá trị tăng 1/3, thì ta có giá trị thặng dư lao động ký hiệu m1
m1 = (m’ x 1/3) + m’
       = (300% x 1/3) + 300% = 400%
Vậy khối lượng giá trị thặng dư của hãng khi tăng 1/3: M = m1 x v = 400% x 20.000USD (400% x 2000 CN x 10 USD) = 80.000 USD
Xác định phương pháp sx giá trị thặng dư:
Có hai phương pháp sản xuất giá trị thặng dư đó là: phương pháp tuyệt đối và phương pháp tương đối.
-  Phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối là kéo dài thời gian ngày lao động vượt quá tv.
-  Phương pháp xác định giá trị thặng dư tương đối là rút ngắn tv, do đó làm thời gian thặng dư tăng
Ở đây khi m’ = 300% thì tv = 2 giờ.
          Nếu m’ tăng thêm 1/3, tức m’ = 400%, trong trường hợp này tv sẽ là:
tm/tv  = 400% = 4 => tm = 4tv
ta có tm = tv = 8 giờ (4)
          Thay vào (4), ta có:
          4tv + tv = 8 => 5tv = 8 => tv = 8/5 = 1 giờ 36 phút.
          Như vậy tv giảm từ  2 giờ còn 1 giờ 36 phút, do đó việc tăng m’ lên 1/3 thì nhà TB sử dụng phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tương đối.
Bài 3: Một doanh nghiệp đầu tư vào Việt nam có số CN làm việc 2000 người, với năng xuất làm việc như hiện nay thì chỉ cần 4 giờ để tạo ra được lượng giá trị tiên công là 60.000 đ. Giả thuyết DN hoạt động theo luật Việt nam. Hãy tính 1 ngày sản xuất của DN :
- Thời gian lao động thặng dư và tỷ suất giá trị thăng dư
- Khối lượng giá trị thặng dư
- Nếu chi phí vật liệu (c2) gấp đôi chi phí tiền công của công nhân thì vốn lưu động cho một ngày sản xuất là bao nhiêu?
1.     Xác định thời gian lao động thặng dư và tỷ suất giá trị thặng dư
Theo đề bài doanh nghiệp trả lương mỗi công nhân 60.000/ 1 ngày ( 8h). Nhưng trong thực tế chỉ cần 4h 1 người công nhân đã tạo ra được lượng giá trị tiền công 60.000.
Gọi :
t : Thời gian lao động tất yếu
t’ : thời gian lao động thặng dư
m’ : tỷ suất giá trị thặng dư
Ta có :
Thời gian làm việc theo luật Việt nam :    8h /ngày
Thời gian lao động thặng dư : t’ = 8 – t
= 8 - 4 = 4h
                                           t'           4
Tỷ suất giá trị thặng dư :   m’= ----= ------------ = 100%
                                                    t            4
2.     Khối lượng giá trị thặng dư :

Khối lượng giá trị thặng dư tùy thuộc và 2 yếu tố :
            - Tỷ suất giá trị thặng dư : m’
            - Tổng tư bản khả biến được sử dụng trong thời gian trên : V
Với V : số lượng công nhân trong doanh nghiệp : V= 2000

Khối lượng giá trị thặng dư :
                        M= m’ x V = 100% x 2000x60.000 = 120.000.000 đ
3.     Vốn lưu động cho một ngày sản xuất :

Gọi :
            T1 : Chi phí tiền công của 2000 công nhân
            T2 : Chi phí vật liệu
Chi phí thực tế tiền công của công nhân là 120.000.000 trong đó doanh nghiệp thu lợi nhuận 100%.
Như vậy khi chi phí vật liệu gấp đôi chi phí tiền công tức là :
            T2  = 2T1 = 2 x 120.000.000 = 240.000.000
Tổng chi phí sản xuất :
                        T =T1 + T2  = 120.000.000 +  240.000.000 = 360.000.000đ
                                                
TÓM TẮT CÔNG THỨC

1/- Công thức tỷ suất giá trị thặng dư: (m’)

                                m
                    m’ =   ----- * 100%             (%)                     (1)
                                v
          Nếu có:        tv : thời gian tất yếu.
                              tm : thời gian thặng dư.

          Thì ta có:
                              tm          m
                             ----  =   -----            (2)
                              tv           v

                                                  tm
          Từ (1) và (2)  è   m’ = ----- * 100%            (%)
                                                  tv

2/- Công thức tỷ suất lợi nhuận: (p’).

                                m                                           m :  giá trị thặng dư.
                    p’ =  --------                     (3)              c : TLSX (tư bản bất biến)
                              c + v                                         v : sức lao động (tư bản khả biến)

          Vì                m = m’ * v
                                               1                                tm            1
          Nên suy ra   p’ = m * --------                p’ = ----- * -----------
                                            c/v + 1                          tv       c/v + 1

3/- Một số công thức chú ý khác:

          - Giá cả hàng hóa (hay giá trị hàng hóa):  W = c + v + m  (4)
          - Giá cả sản xuất                                    :  gcsx = k + p.

          Khi lợi nhuận (p) chuyển hóa thành lợi nhuận bình quân (p), thì giá trị của hàng hóa chuyển hóa thành giá cả sản xuất.

          < == > W = gcsx.
                    c + v + m = k + p

          (4)  è W = c + v + m  = k + m
                      w’ = k + p

          * Công thức tính tỷ suất lợi nhuận bình quân: (p’).

                              p1’ + p2’ + ………. + pn
                    p’ =  -------------------------------  (%)
                                              n

          * Công thức tính lợi nhuận bình quân: (p)

                    p = p’ * k               (Trong đó: k là chi phí sản xuất).
          * Công thức tính chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa: K

                    K = C + V              ( K còn gọi là tổng tư bản ứng trước)

          * Công thức tính vòng chu chuyển của tư bản trong 1 năm (n).

                              CH                         ( CH: là thời gian của 1 năm.)
                      n =  ------                       ( ch: là thời gian chu chuyển 1 vòng tư bản)
                               ch
          * Lợi nhuận: P
                    P = W – K   (giá bán – chi phí sản xuất)

                    Khi: giá bán = giá trị thì P = W – K

          So sánh về lượng giữa (p) và (m).
                    P = m           khi  w’ = W
                    P = m           khi  w’ = W
                    P > m           khi  w’ > W
                    P < m           khi  w’ < W

4/- Giá cả thị trường:
          Giá cả thị trường phụ thuộc vào quan hệ cung - cầu:

          Cung = Cầu   == > giá cả thị trường  =  giá cả sản xuất.
          Cung > Cầu   == > giá cả thị trường  < giá cả sản xuất.
          Cung < Cầu   == > giá cả thị trường  > giá cả sản xuất.

5/- Lợi nhuận thương nghiệp:

                    Ptn  = Zb - Zm

2 nhận xét:

  1. câu 1 bài 1 có vấn đề rồi a Hải ơi. Lập luận chưa chính xác mặc dù đáp số đúng

    Trả lờiXóa
  2. Ai giải giùm em bài này với:
    Tổng số tư bản công nghiệp và tư bản thương nghiệp là 9000 USD.Biết lợi nhuận bình quân tư bản thương nghiệp là 1800,tỷ xuất lợi nhuận bình quân là 20%.Tính giá bán công nghiệp và giá mua (giá bán buôn và bán lẻ)

    Trả lờiXóa